Để hoàn thành một dự án Công trình Xanh, nguồn nhân lực thực hiện và hoàn thiện công việc này không thể không được nhắc đến về vai trò, phân công của họ trong nỗ lực thực thi và hoàn thiện dự án. Bài viết được chia làm ba phần chính giúp cho người đọc có cái nhìn tổng thể về các giai đoạn, quy trình thiết kế cũng như thành viên của một Đội Dự án Công trình Xanh.
I. BA GIAI ĐOẠN CHÍNH
Một dự án được quản lý, đánh giá hiệu quả và được cấp chứng nhận bởi LOTUS sẽ chia ra làm ba giai đoạn chính.
Giai đoạn 1: Xác định phạm vi và Thiết lập mục tiêu
Dự án cần được thu nhập thông tin, đánh giá sơ bộ, thiết lập mục tiêu và xây dựng lộ trình đạt giấy chứng nhận LOTUS liên quan tới giai đoạn tiền thiết kế cơ sở và đăng ký với VGBC. Nên được thực hiện càng sớm càng tốt để tiết kiệm thời gian.
Giai đoạn 2: Tích hợp các giải pháp bền vững trong giai đoạn thiết kế
Giai đoạn này cần tích hợp các nguyên tắc, giải pháp và sản phẩm xây dựng bền vững vào thiết kế dự án, lấy khung định hướng là các hạng mục và tiêu chí của LOTUS. Dự án cần được thực hiện theo sát các bước sẵn có của quy trình thiết kế, lần lượt là thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật và lập hồ sơ thi công. Dự án cần liên tục cải thiện thiết kế để đảm bảo được tối ưu và theo đúng lộ trình mục tiêu chứng nhận ban đầu (Được cấp Chứng nhận tạm thời cho giai đoạn thiết kế).
Giai đoạn 3: Triển khai các giải pháp bền vững trong giai đoạn thi công
Đây là giai đoạn cần đặc biệt chú ý tới các tiêu chí liên quan đến hoạt động thi công của nhà thầu như quản lý rác thải, khói bụi tiếng ồn, điều kiện làm việc của công nhân, v.v…
II. QUY TRÌNH THIẾT KẾ
Quy trình thiết kế truyền thống
– Các thành viên đội dự án chỉ tham gia khi cần thiết, ít có sự tương tác hay thảo luận về các giải pháp.
– Thông tin trao đổi chỉ diễn ra một chiều từ kiến trúc sư, kỹ sư đến cuối cùng là nhà thầu.
– Có sự phân cấp bậc trong quá trình trao đổi, không phải thành viên nào cũng được tham gia đóng góp ý kiến từ đầu dự án.
– Dự án thường không khai thác được sự kết hợp của các công trình dẫn đến hiệu năng vận hành không được tối ưu.
– Thường làm phát sinh những điều chỉnh gây tốn kém, làm tăng chi phí vận hành.
Quy trình thiết kế tích hợp
– Khuyến khích sự tham gia của tất cả thành viên đội dự án ngay từ khi bắt đầu.
– Tạo cơ hội trao đổi và xác định hướng triển khai giải pháp một cách hiệu quả.
– Tạo nên sự tương tác trong quy trình thiết kế, gắn kết các thành viên đội dự án với trách nhiệm chung.
– Dự án có thể tránh được xung đột bằng cách phân chia rõ ràng vai trò của các thành viên và đảm bảo các thông điệp được truyền đạt hiệu quả.
– Mỗi dự án LOTUS yêu cầu sự tích hợp các giải pháp xanh ngay từ khi bắt đầu dự án.
– Cần có thông tin đầu vào từ rất nhiều thành viên của đội dự án nhằm đưa ra giải pháp tối ưu hiệu năng vận hành đồng thời tiết kiệm chi phí.
III. ĐỘI DỰ ÁN
Xác định rõ vai trò, phân định trách nhiệm từng bên tham gia dự án, đặc biệt đối với từng hạng mục ngay từ đầu để giảm thiểu xung đột và khuyến khích sự hợp tác hướng tới tiêu chí xanh. Vạch rõ ranh giới trách nhiệm của từng thành viên là một công việc khó khăn, làm mất đi mục đích ban đầu nhưng đó là việc cần thiết để tránh bỏ sót công việc và gây ảnh hưởng đến tiến độ, ngân sách của dự án. Mỗi thành viên cần tự ý thức về trách nhiệm, đồng thời phối hợp với các thành viên khác để đưa ra giải pháp tối ưu nhất.
1. Quản lý dự án LOTUS
LOTUS PM (Thành viên quản lý dự án) giữ vai trò định hướng, dẫn dắt và quản lý đến khi dự án đạt chứng nhận. Nhiệm vụ chính của LOTUS PM bao gồm:
– Nghiên cứu và xác định các giải pháp tiềm năng có thể áp dụng.
– Định hướng và chỉ dẫn đội thiết kế lựa chọn vật liệu xanh với các tiêu chuẩn tương ứng.
– Trợ giúp đội thiết kế đưa ra thông số kỹ thuật đáp ứng tiêu chuẩn công trình xanh cùng với những tài liệu liên quan như hồ sơ mời thầu, v.v.
– Tổ chức các cuộc họp và hội thảo đóng góp ý tưởng thiết kế từ khi bắt đầu và trong suốt quá trình nhằm đảm bảo đáp ứng được đầy đủ các mục tiêu chứng nhận LOTUS.
– Tổ chức tập huấn chuyên môn cho nhà thầu chính và phụ về trách nhiệm của nhà thầu theo tiêu chuẩn chứng nhận LOTUS.
– Thực hiện đánh giá định kỳ đối với các bản thiết kế và thông số kỹ thuật nhằm đảo bảo dự án đi đúng hướng.
– Đảm bảo sự trao đổi, tương tác giữa các thành viên đội dự án; phân bổ trách nhiệm và gắn kết hoạt động của các thành viên.
– Đảm bảo tiến độ và ngân sách của dự án.
– Quản lý toàn bộ quy trình liên quan tới LOTUS.
2. Chủ dự án
Trong một dự án LOTUS, chủ dự án đóng vai trò quan trọng và cần chủ động tham gia vào quá trình thiết kế. Trách nhiệm của chủ dự án bao gồm:
– Thuê một nhóm chuyên gia tâm huyết và dày dặn kinh nghiệm, đặc biệt là có kinh nghiệm với các dự án LOTUS.
– Trình bày tầm nhìn của dự án và các mục tiêu chứng nhận LOTUS.
– Phối hợp với đội thiết kế trong quá trình ra quyết định và đưa ra phương hướng rõ ràng cho đội dự án trong quá trình cân nhắc các giải pháp đáp ứng yêu cầu tại các tiêu chí của LOTUS.
– Ra quyết định thể hiện tầm nhìn đối với toàn bộ vòng đời của công trình
– Phối hợp với Ban quản lý tòa nhà để ban hành và thực hiện các chính sách, chương trình trong vận hành công trình phù hợp với các tiêu chí LOTUS.
– Ra quyết định về các hoạt động giám sát – đánh giá hiệu năng vận hành công trình.
– Định hướng về thiết kế công trình, tiến độ thi công và nguồn ngân sách.
3. Kiến trúc sư
Kiến trúc sư trong một dự án LOTUS là thiết kế công trình đảm bảo phù hợp với điều kiện khí hậu của khu vực, có lớp vỏ hiệu quả, sử dụng được các loại vật liệu bền vững để tạo nên một công trình xanh. Kiến trúc sư cần phối hợp với các thành viên đội dự án để đưa ra quyết định và có cái nhìn toàn diện về công trình. Trách nhiệm của kiến trúc sư bao gồm:
– Phối hợp với LOTUS PM lên kế hoạch cho các cuộc họp đóng góp ý tưởng thiết kế hoặc hội thảo thiết lập mục tiêu ngay từ đầu quy trình thiết kế.
– Đảm bảo tất cả các đặc tính xanh nhằm đáp ứng yêu cầu tại các khoản mục của LOTUS được kết hợp trong bản vẽ và các thông số kỹ thuật.
– Phối hợp với các chuyên gia tư vấn, đặc biệt là chuyên gia mô phỏng năng lượng nhằm tối ưu hướng và lớp vỏ công trình.
– Xác định chi tiết các vật liệu và sản phẩm xanh đáp ứng yêu cầu tại các khoản của LOTUS. Tham vấn chuyên gia LOTUS trong quá trình chuẩn bị các thông số kỹ thuật.
– Thực hiện hoặc tham gia đánh giá hiệu năng công trình sau khi đưa vào sử dụng.
4. Kỹ sư xây dựng dân dụng
Kỹ sư xây dựng theo tiêu chuẩn LOTUS có vai trò thiết kế hệ thống nước mưa và cảnh quan cứng của khu đất xây dựng với mục tiêu tối đa hóa diện tích thấm nước, kiểm soát chất lượng và khối lượng nước mưa chảy tràn thoát ra khỏi khu đất. Trách nhiệm của kỹ sư xây dựng bao gồm:
– Tạo điều kiện bảo tồn, tái sử dụng và xử lý nước ngay tại khu đất xây dựng.
– Kết hợp các giải pháp hiệu quả nhất trong việc kiểm soát chất và lượng nước mưa chảy tràn.
– Thực hiện các tính toán về nước mưa theo yêu cầu tại các khoản của LOTUS.
– Phối hợp với đơn vị thiết kế cảnh quan trong việc thiết kế các bề mặt vật liệu cứng, khu vực chứa nước mưa, mương lọc sinh học… khi cần thiết.
5. Kỹ sư kết cấu
Kỹ sư kết cấu giữ vai trò đưa ra những phương án phù hợp với hệ thống kết cấu, giảm lượng vật liệu cần sử dụng, lựa chọn các vật liệu xanh và cung cấp các thông tin về độ bền của vật liệu. Nhiệm vụ chính của kiến trúc sư kết cấu có thể bao gồm:
– Đánh giá ảnh hưởng của các giải pháp kết cấu tới hình dáng và cấu trúc tổng thể của dự án; các giải pháp đó có thể có ảnh hưởng gián tiếp tới hiệu quả sử dụng năng lượng của công trình.
– Cung cấp thông tin cho kiến trúc sư về độ bền của vật liệu đã chọn và ảnh hưởng của chúng trong suốt vòng đời công trình.
– Đưa ra giải pháp kết cấu tân tiến, góp phần bảo tồn nguồn tài nguyên.
– Đánh giá ảnh hưởng của các giải pháp kết cấu khác nhau trên phương diện tiềm năng chiếu sáng tự nhiên và lựa chọn vật liệu.
– Đảm bảo các yêu cầu về độ bền và đặc tính xanh được kết hợp trong bản vẽ và các thông số kỹ thuật.
6. Kỹ sư Hệ thống cơ, điện và nước (MEP)
Đội kỹ sư MEP đóng vai trò rất quan trọng vì họ đưa ra các giải pháp liên quan tới ba khía cạnh theo tiêu chuẩn LOTUS: Nước, năng lượng và chất lượng không khí. Tùy thuộc vào trình độ chuyên môn, một kỹ sư cơ điện cũng có thể thực hiện mô phỏng năng lượng nhằm tối ưu hiệu năng công trình. Nhiệm vụ của đội kỹ sư MEP bao gồm:
– Phối hợp với chuyên gia mô phỏng năng lượng trong việc thiết kế hệ thống HVAC và chiếu sáng tối ưu, phù hợp với yêu cầu về hiệu quả sử dụng năng lượng của công trình.
– Phối hợp với kiến trúc sư nhằm tận dụng các điều kiện khí hậu của khu đất, hướng và khối của công trình để thiết kế hệ thống cơ điện có công suất phù hợp, tránh lãng phí.
– Cung cấp thông tin cần thiết để đánh giá các phương án lựa chọn hệ thống dựa trên mức ảnh hưởng và năng lượng tiêu thụ trong suốt vòng đời công trình.
– Phối hợp với chuyên gia tư vấn về chiếu sáng trong việc thiết kế hệ thống chiếu sáng phù hợp và lựa chọn các thông số kỹ thuật.
– Phối hợp với đơn vị nghiệm thu (CxA) và nhà thầu trong việc tiến hành quy trình Nghiệm thu – Vận hành – Chạy thử.
– Tham gia thực hiện các nghiên cứu đo lường và đánh giá, hiệu năng vận hành công trình sau khi đưa vào sử dụng.
– Thiết kế hệ thống nước và lựa chọn các thiết bị sử dụng nước với mục tiêu giảm mức tiêu thụ nước của công trình.
7. KTS Thiết kế cảnh quan
KTS thiết kế cảnh quan tìm kiếm các giải pháp tại khu đất xây dựng giúp bảo tồn hoặc phục hồi môi trường sống, khuyến khích các loại cây trồng bản địa và giảm mức tiêu thụ nước sạch phục vụ nhu cầu tưới tiêu. KTS cảnh quan cũng cần hợp tác với kỹ sư xây dựng trong việc áp dụng các giải pháp quản lý nước mưa chảy tràn. Nhiệm vụ chính của KTS cảnh quan bao gồm:
– Kết hợp các loại cây trồng bản địa hoặc cây thích nghi với khí hậu cùng hệ thống tưới sử dụng nước hiệu quả vào thiết kế cảnh quan.
– Phối hợp với kỹ sư xây dựng và kiến trúc sư nhằm tận dụng tối đa diện tích không gian mở có lớp phủ thực vật trong phạm vi dự án.
– Tham vấn ý kiến của kiến trúc sư và chủ dự án khi xem xét kết hợp lớp phủ thực vật trên mái công trình.
– Thực hiện tính toán lượng nước phục vụ nhu cầu tưới tiêu, kết hợp trong bản vẽ và thông số kỹ thuật giải pháp đáp ứng các yêu cầu của LOTUS.
– Nghiên cứu tiềm năng áp dụng các giải pháp thu hồi nước mưa nhằm bổ sung nguồn nước phục vụ nhu cầu tưới tiêu.
– Phối hợp với chuyên gia tư vấn về chiếu sáng và kỹ sư điện trong việc thiết kế hệ thống chiếu sáng cảnh quan.
8. Quản lý tòa nhà
Đại diện của đơn vị quản lý tòa nhà nên được mời tham gia dự án LOTUS ngay từ khi lên ý tưởng cho công trình nếu điều kiện cho phép. Quyết định đưa ra trong quá trình thiết kế sẽ có ảnh hưởng tới quá trình vận hành và quản lý tòa nhà. Vai trò chính của đơn vị quản lý công trình bao gồm:
– Cung cấp thông tin cho đội thiết kế về các khía cạnh liên quan đến quản lý tòa nhà và vận hành hệ thống dựa trên kinh nghiệm thực tiễn hoặc từ các dự án trước đó.
– Tham gia cuộc họp đóng góp ý tưởng thiết kế cũng như các cuộc hội thảo nhằm nắm bắt mục tiêu thiết kế và đóng góp ý kiến khi cần thiết.
– Phối hợp với Chuyên gia tư vấn LOTUS trong việc phát triển các quy định và chương trình liên quan đến vận hành đáp ứng yêu cầu tại các khoản mục của LOTUS.
– Tham gia các buổi hướng dẫn và tọa đàm do đơn vị CxA tổ chức sau khi hoàn thành xây dựng.
– Tham gia quy trình theo dõi, đánh giá hiệu năng vận hành sau khi bàn giao công trình.
9. Nhà thầu chính hoặc Đơn vị Quản lý xây dựng
Nhà thầu chính hoặc đơn vị quản lý xây dựng cần tham gia ngay từ khi bắt đầu một dự án LOTUS. Các quyết định lựa chọn và thu mua vật liệu xây dựng cần tham khảo ý kiến họ. Hơn nữa, nhà thầu cần sớm cung cấp cho đội thiết kế những phản hồi liên quan đến các vấn đề về khả năng xây dựng để tránh những thay đổi gây phát sinh chi phí lớn vào các giai đoạn về sau của quy trình thiết kế. Trách nhiệm chung của nhà thầu chính gồm:
– Cung cấp thông tin cho đội dự án về quy trình mua bán và cách thức triển khai các công việc trong suốt quá trình xây dựng.
– Cung cấp ước tính chi phí sơ bộ của dự án và ước tính chênh lệch chi phí khi thực hiện các giải pháp xanh khác nhau.
– Đánh giá các thông số kỹ thuật do đội thiết kế cung cấp, nắm bắt những yêu cầu cụ thể của hệ thống LOTUS và phản hồi những trở ngại hoặc khúc mắc nếu có.
– Đảm bảo quá trình thi công các giải pháp xanh được triển khai phù hợp với yêu cầu của – LOTUS và lưu lại hồ sơ, dữ liệu phục vụ quá trình đánh giá LOTUS sau này.
– Phối hợp với CxA trong việc đảm bảo tất cả các hệ thống vận hành đúng như thiết kế.
– Quản lý công trường phù hợp với yêu cầu của LOTUS, ví dụ như quản lý rác thải xây dựng, khói bụi, tiếng ồn.
– Cung cấp các hồ sơ cần thiết giúp chứng minh công trình đáp ứng yêu cầu tại các khoản mục của LOTUS
10. Đơn vị Thiết kế nội thất
Trong mỗi một dự án LOTUS, người thiết kế nội thất sẽ có vai trò tích hợp giải pháp vật liệu xanh và thiết kế không gian nội thất nhằm nâng cao trải nghiệm môi trường bên trong công trình. Nhiệm vụ chính của đơn vị thiết kế nội thất bao gồm:
– Phối hợp với kiến trúc sư nhằm thiết kế các không gian nội thất có thể tối ưu chiếu sáng tự nhiên và tầm nhìn của người sử dụng.
– Cung cấp thông tin về lựa chọn vật liệu dựa trên các yêu cầu của công trình xanh.
– Đảm bảo các yêu cầu và thông số kỹ thuật giúp đáp ứng tiêu chuẩn công trình xanh được tích hợp trong bản vẽ thiết kế.
11. Chuyên gia Mô phỏng năng lượng
Chuyên gia mô phỏng năng lượng có thể là thành viên đội MEP, đội chuyên gia tư vấn công trình xanh hoặc cũng có thể là một chuyên gia tư vấn độc lập do chủ đầu tư lựa chọn. Nhiệm vụ chính của chuyên gia mô phỏng năng lượng bao gồm:
– Phân tích tác động của khối và hướng của công trình đối với các hệ thống cơ điện và hiệu năng vận hành.
– Thực hiện mô phỏng năng lượng cho công trình vào tất cả các giai đoạn thiết kế, đưa ra ý kiến phản hồi cho đội thiết kế để công trình được tối ưu và đạt hiệu năng vận hành cao nhất.
– Đề xuất các giải pháp sử dụng năng lượng hiệu quả liên quan đến lớp vỏ, hệ thống HVAC và chiếu sáng của công trình.
– Phối hợp với đội thiết kế nhằm đưa ra các giải pháp đổi mới và hiệu chỉnh lại các lựa chọn hệ thống nhằm duy trì mức tiêu thụ năng lượng theo các mục tiêu đã đặt ra và đáp ứng yêu cầu tại các khoản mục của LOTUS.
– Đảm bảo các giả thuyết mô hình về năng lượng được kết hợp trong bản vẽ thiết kế.
– Hỗ trợ trình nộp hồ sơ đánh giá theo yêu cầu của LOTUS về mô phỏng năng lượng.
12. Chuyên gia tư vấn về Chiếu sáng/ Chiếu sáng tự nhiên
Chuyên gia tư vấn cung cấp dịch vụ mô phỏng chiếu sáng và chiếu sáng tự nhiên có thể do chủ đầu tư lựa chọn. Trong một số trường hợp, chuyên gia tư vấn công trình xanh/LOTUS thực hiện mô phỏng chiếu sáng tự nhiên và kỹ sư điện thực hiện mô phỏng hệ thống chiếu sáng. Chủ đầu tư có thể lựa chọn đơn vị tư vấn độc lập hoặc một thành viên trong nhóm hiện tại, tùy thuộc vào trình độ chuyên môn. Trong trường hợp một chuyên gia tư vấn về chiếu sáng đảm nhiệm cả vai trò mô phỏng chiếu sáng và mô phỏng chiếu sáng tự nhiên, nhiệm vụ chính của chuyên gia tư vấn bao gồm:
– Hỗ trợ đội thiết kế đưa ra quyết định về hướng, khối và vỏ công trình dựa trên ảnh hưởng của các yếu tố đó tới thiết kế hệ thống chiếu sáng và chiếu sáng tự nhiên.
– Chuẩn bị mô hình mô phỏng chiếu sáng tự nhiên từ đầu giai đoạn thiết kế nhằm giúp đội thiết kế đưa ra quyết định phù hợp về kích thước, loại cửa sổ, loại kính, v.v…
– Chuẩn bị các nghiên cứu trắc quang tại khu đất xây dựng, thiết kế hệ thống chiếu sáng và điều khiển chiếu sáng trong công trình đáp ứng yêu cầu tại các khoản mục của LOTUS.
– Phối hợp với chuyên gia mô phỏng năng lượng nhằm nắm bắt được tác động của các giải pháp chiếu sáng khác nhau tới hiệu quả sử dụng năng lượng của toàn công trình.
– Kết hợp các công nghệ tiên tiến như cảm biến ánh sáng tự nhiên, ống lấy sáng (solatube)… nhằm tối ưu lợi ích của chiếu sáng tự nhiên và giảm thiểu sự phụ thuộc vào chiếu sáng nhân tạo.
13. Đơn vị Nghiệm thu – Vận hành – Chạy thử
Vai trò của đơn vị Nghiệm thu – Vận hành – Chạy thử (CxA) là đảm bảo các hệ thống trong công trình được lắp đặt và vận hành theo đúng yêu cầu của chủ dự án và thiết kế công trình. Nghiệm thu – Vận hành – Chạy thử được khuyến khích cho mọi dự án theo LOTUS. Chủ dự án cần lựa chọn CxA ngay từ khi bắt đầu giai đoạn thiết kế.
Trách nhiệm chung của đơn vị CxA bao gồm:
– Đánh giá bản vẽ nhằm đảm bảo sự thống nhất trong nhu cầu của chủ đầu tư và yêu cầu của dự án.
– Phối hợp với nhà thầu trong việc xác nhận quá trình lắp đặt và đánh giá hiệu năng của các hệ thống được vận hành thử.
– Phát triển bản hướng dẫn cho các hệ thống được vận hành thử nhằm nâng cao hiệu quả vận hành nếu cần thiết.
– Báo cáo tóm tắt quá trình Nghiệm thu – Vận hành – Chạy thử.
Như vậy đó là những thông tin tổng thể về các giai đoạn, quy trình thiết kế và các thành viên trong Đội dự án Công trình Xanh. Mọi thắc mắc về chi tiết xin vui lòng liên hệ với GBS Vietnam, công ty tiên phong trong tư vấn và đưa ra các giải pháp về Công trình Xanh.
Chia sẻ bài đăng , chọn nền tảng chia sẻ!
